Bu katliam, II. Dünya Savaşı Sonrası İnsanlık Tarihinin En Karanlık ve En Acı Sayfalarından Biridir.
Sırpların Bosna’da başlattığı soykırımın ardından bölgeye müdahale eden Birleşmiş Milletler’in güvenli bölge olarak ilan ettiği yerler arasında Srebrenitsa’da bulunmaktaydı.
24 bin civarında nüfusu olan Srebrenitsa diğer bölgelerden gelen mülteci göçleriyle 60 bin nüfusa ulaştı. Nüfusun artışı ile birlikte Srebrenitsa, açlık ve hastalıklarda mücadele eden bir şehir konumuna geldi.
Ratko Mladiç komutasındaki Sırp ordusu Srebrenitsa’ya yönelik saldırılarını arttırmaya başladı.
Binlerce Boşnak erkek, kadın ve çocuk Srebrenitsa’nın hemen dışındaki Potoçari’de bulunan Hollandalı askerlerin denetimindeki Birleşmiş Milletler barış gücü karargâhına sığındılar. Müslüman halkın birçoğu Hollanda askerine sığınırken bir kısmı da orman yolundan Boşnak askerlerin kontrolündeki bölgeye ulaşmayı denedi. Orman yolunu seçenlerinde Hollandalı askerlere sığınanların da kaderi aynı oldu.
Yaşanan büyük katliamlar nedeniyle halk arasında “ölüm yolu” olarak da anılan orman yolunu tercih eden binlerce Boşnak, Sırpların kurduğu pusuda yaşamını yitirdi.
Hollandalı askerler Sırp güçlerinin kampı kuşatması üzerine 25 bin Müslüman Boşnak vatandaşını ve şehri Sırplara teslim etti. Sırpların iki yıl süren kuşatması Temmuz 1995’de bitmiş ve Srebrenitsa düşmüştü. Her şey bundan sonra başladı. Çünkü Hollandalı askerler sözünde durmadı. Batının gerçek yüzü bir kez daha ortaya çıkmış oldu.
Hollanda’nın almış olduğu bu karar tarihe kara bir leke olarak geçti ve Müslüman Boşnaklara yapılan büyük bir ihanet olarak mazide yerini almış oldu.
Tam beş gün süren katliamda genç ve yetişkin Müslüman erkekler Sırp güçleri tarafından öldürüldü. Bu sayı 8300 olarak kayıtlara geçse de geçen yıllar içerisinde açılan toplu mezarlardaki sayılara bakıldığında kayıtlardakinden daha fazla olduğu görülüyor. Srebrenitsa’da yaşananlar İkinci Dünya Savaşı sonrası Avrupa’daki en büyük katliamdır.
“Soykırım” Kararı ve Suçluları
Hollanda’nın Lahey kentindeki uluslararası adalet divanı 2007’deki, kararında ICTY den gelen kanıtlar doğrultusunda, Srebrenitsa ve civarında yaşananları “soykırım” olarak nitelendirdi.
Aynı mahkemenin 2016’da sonuca bağladığı davada, Bosnalı Sırpların eski lideri Radovan Karadzic’e, Srebrenitsa soykırımı dahil 10 ayrı suçtan 40 yıl hapis cezası verildi.
Eski Sırbistan Devlet Başkanı Slobadan Milosevic’de Srebrenitsa’daki soykırımla suçlanmış ancak ICTY’deki yargılanması devam ederken tutuklu bulunduğu ceza evinde ölmüştür. Farklı mahkemelerde görülen Srebrenitsa davalarında bugüne kadar 45 Sırp toplam 699 yıl hapis cezası aldı.
Srebrenitsa Katliamı, bir annenin evladına son bakışı ve küçük bir çocuğun “Çocukları küçük kurşunla öldürürler değil mi Anne?” diye sorduğu yerdir.
Son olarak dün Bosna’da bugün Irak’ta ve Suriye’de yaşanan olayların yarın bizim başımıza gelmeyeceğinin garantisi yoktur, bu yüzden vatanını, milletini, bayrağını seven bu uğurda canını vermekten çekinmeyecek gençlerin özveriyle yetiştirilmesi gerekmektedir.
Adem ÖZGÜNEŞ
