Bilim-TeknolojiYazılar

Bir Cisim Yaklaşıyor Efendim

 

Fata Morgana (Serap)

 

Çizgi filmlerde veya izlediğimiz sinema filmlerinde zaman zaman rastladığımız bize aktarılan olay ‘’serap’’ görmek. Çölde yürüyen olay kahramanı susuzluktan bitap düşmüş halde bir anda ufukta bir göl ya da su birikintisi görerek koşmaya başlar hedefe vardığını düşündüğü anda yine kum yığınları ile karşılaşır. Bu çeşidini çok gördük ancak serap yalnızca filmlerde veya çölde karşılaşacağımız bir doğa olayı değildir. ‘’Doğa olayı mı? Onlar film hilesi değil mi arkadaşım.’’ diyende olduğu için yazayım istedim.

Serap yani optik yanılma, Işık ışınlarının atmosferde yayılırken kırılmasıyla oluşur. Gözlemci tarafından uzaktaki bir cisme bakılırken su yüzeyinde cisimle birlikte ters görüntüsünün oluşmasıdır. Kısaca uzakta bulunan nesnelerin ışık ışınlarının bükülmesiyle aslında olmadıkları bir yerde görülmesidir. Halüsinasyon görmek gibidir ancak serap halüsinasyon tersine bir doğa olayıdır.

Serap olayına biraz daha merakım artınca biraz araştırmak istedim. Bu arkadaşımızın da kendi içinde çeşitleri olduğunu gördüm kısaca onlardan bahsedelim Novaya Zemlya etkisi, Yeşil çakma ve Fata Morgana adlarında 3 farklı çeşidine ulaştım. Her biri farklı zaman aralıklarında ve farklı ortamlarda oluşmaktalar.

Novaya zemlya etkisi denilen serap türü güneşin olması gerekenden daha erken veya daha geç battığı izlenimi veren bir serap türü. Hava şartlarına bağlı olarak güneş düz bir çizgi, Kum saati şekli ya da kare şeklinde gözlemlenebilmektedir.

 

Novaya Zemlya etkisinin gözlemlendiği fotoğraflar

Yeşil ışık parlaması, yeşil çakma olayı birkaç saniye gözlemlenebilen güneş batımında güneşin üst kısmında görülen yeşil parlama olayıdır. Açıkçası bende ilk defa okuduğumda şaşırdım daha önce böyle bir olaya şahit olmadım. Farklı geldiği için sizlerle paylaşmak istedim. Hemen alt tarafta konu ile ilgili bir görsel paylaşacağım.

Gün batımı Yeşil çakma (parlama) görseli)

Son olarak benimde zaman zaman kafa dinlemek için tatil ya da sahil boyu yürüyüşlerinde rastladığım ve en ilginç olan serap türünden biraz bahsedelim ‘’Fata Morgana’’ olayın nasıl olduğunu kendime açıklayabilsem de isminin bu olduğunu bende bilmiyordum. İlk gözlemlediğimde uzun süre baktım 5 adım ileri 2 adım geri baya film efekti gibi bir olayla karşı karşıyaydım. Çok fazla çalışmaktan hayal görmeye mi başlamıştım ya da uçan bir gemi mi icat edilmişti. Heyecanın mantıklı düşüncenin önüne geçtiği anlardan birini yaşıyordum. Denizde gördüğüm gemi, gözlemlenen yerden bakıldığında ufuk çizgisinin hemen üstünde havada duruyordu. Uçabilen bir gemi, havada duruyor şahitleri var deseler yeridir.  Bu olayın sebebi denize yakın olan durgun hava daha soğuk ve yoğundur, biraz daha yukarı çıkıldığında üst kısımdaki hava daha sıcak ve ılıktır. Bu ortam şartları sıcak havanın üst kısımda kalabilmesine olanak sağlamaktadır. Sıcaklık ve yoğunluk farkı gösteren hava ortamı kırıcı optik mercek görevi görerek ışığın kırılmasına sebep olmakta. Bu kırılma sayesinde gerçek olan cismi dik, ters ya da havada gidiyormuş izlenimi vermekte. Bir görselde bununla ilgili paylaşıyorum, hoşçakalın bilimle kalın.

 

Tuğrul Öztürk

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu