Yazılar

Ispanak Yedikten Sonra Dişlerimizde Oluşan His!

Temel Reis’ten Safinaz’a sevgilerle…

Çizgi film kahramanı Temel Reis’i bilmeyenimiz yoktur. Her bölümde, azılı düşmanı Kabasakal ile mücadele eder ve sevgilisi Safinaz’ı kurtarır. Bu mücadelede en büyük yardımcısı ıspanaktır. Temel Reis ilk olarak, ıspanağın yararlarını halka duyurmak ve tüketimini arttırmak için hazırlanan bir reklam filminde boy göstermiştir. Kısa sürede üne kavuşan bizim reis için artık şöhret yolu açılmış ve kariyerine çizgi filmde oynayarak devam etmiştir. Bu çizgi film sayesinde bütün dünyada sevilmiş ve ünlü olmuştur. Çizgi film 1930’larda yayınlanmaya başlamış ve artık ıspanağın tüketilmesi gereken çok yararlı bir sebze olduğu tüm insanların aklına kazınmıştır. Dolayısıyla ıspanak tüketimi tüm dünyada artmıştır.

Kemikteki kalsiyumu tutmasından iyi bir K vitamini kaynağı olmasına, magnezyum bakır çinko gibi güçlü kemiklerin oluşmasında yardımcı yararlı birçok mineraller içermesinden, kanser alzheimer gibi önemli birçok hastalığın riskini azaltmasına kadar birçok alanda ıspanağın öneminden bahsedebiliriz. Ah bir de ıspanak yedikten sonra dişlerimizde garip bir his bırakmasa…

Peki, neredeyse birçoğumuzu ıspanaktan soğutan bu garip hisse sebep olan şey nedir?

Oksalik asit ismini ilk defa keşfedildiği yoncadan almış, bitki kökenli en tanınmış organik asitlerden biridir. Tabiatta; sodyum tuzu halinde kuzukulağı bitkisinde, kalsiyum tuzu olarak ravent (karabuğdaygiller familyasından olan bir bitki) bitkisinde ve birçok başka bitkinin hücre öz suyunda bulunur.

Ispanakta da bolca bulunan oksalik asidin çiğneme sırasında tükürükte bulunan kalsiyum ile bir araya gelerek kalsiyum oksalat adı verilen kristalize bileşikleri oluşturur. Bu kristaller suda iyi çözünmedikleri için ağzımızda serbest halde dolaşarak dişlerimize yapışır ve o garip kamaşma hissine yol çar.

Asit olmasından dolayı vücudumuzda bulunan bir iyonla tuz oluşturur. En çok karşılaşılan kalsiyum oksalat tuzu olup vücutta özellikle böbrekte birikmelere yol açarak böbrek taşı oluşturabilir.

Oksalik asit içeren başka besinler de yok mu, neden sadece ıspanak dediğinizi duyar gibiyim. Olmaz mı? Pancar, pazı, semizotu, lahana ve çilek de bu besinler arasındadır fakat ıspanak yaygın olarak tüketilen gıdalar arasında en yüksek oksalik asit içeriğine sahip besindir. Bu sebeple en belirgin kamaşma hissini ıspanak yerken alırız.

Tabi bu durumda ıspanağın kalsiyum tutucu, emilimi engelleyen bir besin de olduğunu söyleyebiliriz. Fakat uzmanlara göre düzenli beslenme ile farklı kaynaklardan yeterli düzeyde kalsiyum alınacağı için ıspanaktaki oksalik asidin kalsiyuma bağlanması büyük bir sorun teşkil etmemektedir.

Peki bu kamaşma hissinden kurtulmanın bir yolu yok mu?

Dişlerdeki kristal kaplanma, kamaşma miktarını azaltmak için uzun pişirme süresi ile yemeğin asitliğini düşürebilir, ıspanak pişerken içine 1 ya da 2 adet kesme şeker ekleyebilir, çiğ ıspanağı limonla tüketerek C vitamininin oksalik asidi kısmen çözmesini sağlayabilir ya da araştırmacıların düşük oksalik asitli ıspanak yetiştirme çalışmalarını tamamlamalarını bekleyebilirsiniz.

Temel reis akıllı adammış, ıspanakta hayat var. Her ne kadar o sevmediğimiz hissi yaşatsa da her yaştan sağlıklı bireylerin güvenle tüketebilecekleri, tüketmeleri gerektiği, kış aylarının vazgeçilmezi bir besindir. Sağlığın kıymetini daha iyi anladığımız bu günlerde ıspanağı da sofralarımızda görmekte fayda var. Bilim ile sağlıklı günlerde, Temel Reis ile çizgi filmlerde buluşmak dileğiyle…

 

Berna YILDIZ

 

 

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir

Başa dön tuşu