Parmak izleri konuşamaz ama onu bırakan kişi hakkında çok bilgi verir. Yeni dönem de bu bilgilere bir yenisi daha eklendi. Artık parmak izinden yaş tayin edilebiliyor.
Tabi ki hepimiz kusursuz bir baskıdaki benzersiz sarmalların ve döngülerin kişilere özel olduğunu biliyoruz. Aslında parmak izi o kadar da kişiye özel değil. Tek yumurta ikizlerinde bile tek farklılık olarak nitelendirilen parmak izlerimiz milyarda bir ihtimal olsa bile benzerlik gösterebiliyor.
Araştırmacılar içlerindeki doğal ve çevresel bileşiklerin bir kişinin yaşam tarzından etnik kökenine kadar ipucu verebileceklerini düşüncesindeler. Her seferine yeni bir bilgi edinmelerine rağmen temel bir gerçeği yani yaşı hakkında bilgi edinmenin yolunu bulamamışlardı ta ki günümüze kadar.
Lowa Eyalet Üniversitesi’ndeki kimyagerler bu bilgiyi sağlamaya çalışıyor. Araştırmaya göre verilerinde yeni bir şey fark ettiğinde, parmak izi sırtlarının zamanla bozulmasını ve yayılmasını nesnel olarak analiz etmek için bir bilgisayar algoritması yani potansiyel olarak parmak izinin yaşını belirlemenin bir yolu kullanılıyordu. Parmak izindeki doymamış yağlar ölçümlerinden kayboluyordu.
Aralık ayında analitik doktorasını tamamlamış bir araştırmacı meslektaşımız “Eğer onları kaybediyorsak nereye gidiyorlar?” sorusunu soruyor ve diğer meslektaşlarımızla beraber sorusunun cevabını bulmaya çalışıyor.
Cevap bulabiliyorlar mı? Merak eden herkes gibi tabi ki bazı cevaplar buluyorlar. Doymamış yağlar verilerden kaybolduğunda ozon veya ozonoliz reaksiyonlardan kaynaklanan diğer bileşikler ortaya çıkmaya başladı. Yapılan deneyler sonucunda ozonun bu yağlara zarar verdiği ama bu durumu lehlerine çevirebilecekleri sonucuna varmışlar.
Bunlar çok hassas ölçümler diyeceksiniz ki parmak izini bulmak için kullanılan kimyasallar bizi yanıltmaz mı? Onlar da buna benzer bir soru soracak olmuşlar ki kullanılan toz kimyasalın yapılan analizler sonucunda etkilemediği belirlenmiş.
Oldukça maliyetli olan bu çalışma maliyetinden dolayı 3 kişinin parmak iziyle sınırlandırılmış. Benden duymuş olmayın 362 bin dolarlık bir hibe ile başlayıp maliyetin 516.800 dolara kadar ulaştığı kulağıma geldi. Ben enstitünün yalancısıyım. Hibe edilen miktarı Türk lirasına çevirmiyorum malum bizim dolarla işimiz yok olsa da sıfırlarımız yeter mi bilemedim. Hadi yetti diyelim lükse şatafata zengine hibe etmek varken neden bilime hibe edelim dimi? Neyse…
Proje sanmayın ki suçluların yaşını öğrenip kimlik tespiti yapmaya yaracak. Bu proje sayesinde sağlık ve birçok özelliklerinde belirlenmesi hedefleniyor.
Projenin en heyecan veren kısmı ne biliyor musunuz?
Bir insanın bir sorusunun nelere kadir olabildiğini görmek. Bir sorunun cevabında bu kadar bilginin saklı olduğunu keşfedebilmek. Sırf merak ettiği bir şey için bunca işe kalkışan birine biz senin arkandayız diyebilmek.
Proje tam anlamıyla bitmiş değil ama sonuçlar oldukça olumlu ve tutarlı. Yakında literatürde makalelerde yerini alırsa şaşırmayın.
Her kimyagerin gönlünde bir keşif yatar gönlümüzde yatan keşiflere ulaşabilmek dileğiyle…
Berna Yıldız
