İnsanın Kişiliğinin Oluşumunda Genetik mi Yoksa Çevre mi Etkilidir?

Yaşadığımız hayatın sorumluluğunu paylaşacak ya da üzerimizden atacak sorulardan birisi de “Beni ben yapan genetik mi yoksa çevre mi?” sorusudur.  “O aslında böyle biri değil çevresine uyuyor.” ya da “Aynı babasına çekmiş.” diyerek her gün farklı bir tarafında yer aldığımız bu tartışmanın cevabına araştırmacılar kesin olarak ulaşamamaktadırlar. Kalıtımsal yatkınlık veya çevresel etkileşimden hangisinin bireyin kişiliğini oluşturmada daha etkin olduğu çok su götürür bir tartışma konusudur.

Bu konuyu araştırabilmek için ikizler, evlat edinilen bireyler ve aile üyeleri üzerinde incelemeler gerçekleştirilmiştir. Obsesif (saplantılı), borderline (sınır), paranoyak kişiliklerin ve şizofreni hastalığı gibi pek çok kişilik yapısında, genetik aktarımın etkilerini doğrulayan kanıtlar mevcuttur. Buna karşın çevrenin etkisi hiçbir zaman yadsınmamalıdır. Örneğin kalıtımla aktarılmış herhangi bir maddeye bağımlılık riski yüksek olan biri, yaşadığı toplumun özellikleri ve aldığı eğitimle kendini kontrol edebilmeyi öğrenmesi ya da kışkırtıcı ortamlardan uzak kalmayı başarabilmesi sayesinde herhangi bir bağımlılık yapıcı madde kullanmadan ömrünü geçirebilir. Yani kişiliğinizin oluşumunda her iki unsurunda rolü bulunmaktadır.

Abdulkadir Özel